Ekmek yıllardır sofralarımızdan eksik olmamış olsa da bugün birçok kişi fazla kilolar konusunda ekmeği suçlayıp kilo vermek için hayatından ekmeği tamamen çıkarmaya çalışıyor. Kilo vermek isteyen kişilerin attıkları ilk adım “Ekmeği kesersem kilo veririm.” düşüncesiyle genellikle ekmek yememek şeklinde oluyor. Ekmeğe yönelik bu eleştiriler, ekmeğin beslenmedeki öneminin de yanlış anlaşılmasına sebep oluyor. Kilo vermek isteyen isteyen birçok kişi için ekmek, sadece kilo aldıran bir besinken durum aslında tam tersi olabilir mi?

Ekmeğin beslenmemizdeki yeri aslında son derece önemli olduğu için özel bir sağlık problemi olmadıkça diyet listelerimizden çıkarmamamız gereken bir besin. Ancak doğru ekmekten, doğru miktarda tüketmek gerekiyor. Kilo aldırma özelliği tüm ekmek çeşitlerine atfedilirken aslında doğru miktarda tüketilen tam buğday ekmeği kilo verme sürecinde yardımcımız dahi olabiliyor.

Beyaz un ve tam buğday unu, buğdayın farklı kısımlarından elde edildikleri için bu unlarla yapılan ekmeklerin özellikleri de birbirinden son derece farklıdır. Beyaz un üretimi aşamasında buğdayın besin değeri açısından değerleri kısımları ayrılmakta sadece karbonhidrat içeren kısmı kullanılmaktadır. Tam buğday ununda ise vitamin, mineral ve lif açısından zengin olan kısımlar da kullanılmakta, böylece tam buğday unuyla yapılan ekmekler de besin değerleri açısından zengin olmakta ve verdikleri tokluk hissiyle sanılanın aksine kilo kontrolünün sağlanmasına da yardımcı olamaktadır.

Bir buğday tanesi kepek, endosperm ve rüşeym olmak üzere üç kısımdan oluşur.

Kepek: Buğdayın dış kısmı, yani kabuğudur. Lif bakımından zengindir.

Endosperm: Buğday tanesinin büyük bir kısmını endosperm oluşturur. Endosperm kısmı karbonhidratlar açısından zengindir.

Rüşeym: Buğdayın çekirdek kısmı olan rüşeym A, E, B1, B6, B9 vitaminlerini içeririr. Ayrıca aminoasit ve mineral açısından da zengin olan rüşeym vücudumuzun üretemediği omega3 ve omega9 gibi yağ asitlerini içerir.

Beyaz un elde edilirken buğdayın kepek ve rüşeym kısımları ayrılır ve sadece endosperm kısmı kullanılır. Dolayısıyla kepek ve rüşeymde bulunan birçok besin öğesi kaybolmuş olur. Beyaz undan elde edilen unlu mamüller ve beyaz ekmek de rüşeym ve kepek kısmından yoksun olduğu için besin değerleri açısından fakirdir. Ayrıca lif içeriği büyük oranda kaybolan buğdaydan elde edilen beyaz unlu mamüller, kan şekerinde ani yükselmelere sebep olur ve tokluk hissi sağlamaz. Bu yüzden beyaz ekmek tükettikten kısa bir süre sonra tekrar acıkırsınız.

Tam buğday unu ise, endospermin yanı sıra buğdayın en değerli bölümleri olan rüşeym ve kepek kısımlarını da içerir. Böylece tam buğday unuyla yapılan ekmekler beyaz ekmeklere göre besin değerleri açısından çok daha zengin olmaktadır. Ayrıca yüksek oranda lif içeren tam buğday unuyla yapılan ekmekler kan şekerinde ani dalgalanmalara sebep olmamaktadır.

Beyaz ekmeğin lif açısından yoksun oluşu, buğdayın sadece karbonhidrat içeren kısmından elde edilmesi birçok kişide ekmek kilo yapar düşüncesini oluşturmuştur. Oysa kilo yapan genel olarak ekmek değil, beyaz ekmektir.

Ekmeğin kilo yaptığı düşüncesi kilo vermek isteyen çoğu kişiyi, çok sevse de ekmekten tamamen vazgeçmeye itmektedir. Ekmek tüketmeme durumunda ise tokluk hissi sağlanamadığı için kişi daha çabuk acıkabilmekte ve daha fazla yemek tüketebilmektedir. Ayrıca yaşanan bu açlık hissi kilo vermek isteyen kişiyi kalitesiz karbonhidratlara ve sağlıksız abur cuburlara da yönlendirebilmektedir. Dolayısıyla kişiye ne kadar uygun olduğu düşünülmeden kilo vermek için atılan bu adım, daha fazla kilo almaya bile sebep olabilmektedir.

Kilo vermek için yapılan diyetlerde olmazsa olmazlardan biri lifli beslenmedir. Sağlığımız için birçok faydası olan lifli beslenme, kilo vermeye de yardımcı olmaktadır. Tam buğday ekmeği, beyaz ekmeğin aksine lif açısından zengin olduğu için doğru miktarda tüketildiğinde kilo vermenize yardımcı olabilmektedir.

Günde ne kadar ekmek tüketmek gerektiği ise kişinin cinsiyeti, yaşı, boyu, kilosu gibi özelliklerine göre, sağlık durumu ve diğer tahıl grubu besinlerden ne kadar tükettiğine göre değişmektedir.